شاندیز آسانسور آسانسور ، پله برقی، بالابر، صنعت ساختمان
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
تجهیزات ایمنی ضروری در آسانسور: محافظان پنهان یک سفر مطمئن ⚙️
آسانسورها به دلیل ماهیت عملکرد خود (حمل و نقل عمودی افراد و بار)، به مجموعه‌ای پیچیده از تجهیزات ایمنی مجهز هستند. این تجهیزات، که بسیاری از آن‌ها در پس ظاهر کابین و درب‌ها پنهان شده‌اند، نقشی حیاتی در جلوگیری از حوادث، محافظت از جان مسافران و تضمین عملکرد صحیح آسانسور در شرایط عادی و اضطراری ایفا می‌کنند. شناخت این تجهیزات برای درک اهمیت نگهداری و بازرسی‌های دوره‌ای آسانسور ضروری است.
۱. سیستم‌های محافظت در برابر سقوط آزاد و سرعت بیش از حد
این سیستم‌ها از حیاتی‌ترین اجزای ایمنی هستند که برای جلوگیری از سقوط کنترل نشده کابین یا وزنه تعادل طراحی شده‌اند:
- گاورنر (Governor): یک دستگاه مکانیکی که سرعت آسانسور را کنترل می‌کند. اگر سرعت کابین از حد مجاز فراتر رود، گاورنر فعال شده و ابتدا سوئیچ ایمنی را قطع می‌کند تا برق موتور قطع شود. اگر سرعت همچنان افزایش یابد، گاورنر سیم بکسل مخصوص خود را درگیر کرده و باعث فعال شدن پاراشوت می‌شود.
- پاراشوت (Safety Gear/Catch): ترمز ایمنی مکانیکی است که در زیر کابین یا وزنه تعادل نصب می‌شود. هنگامی که گاورنر فعال می‌شود، پاراشوت به ریل‌های راهنما چسبیده و کابین را به طور محکم و ایمن متوقف می‌کند تا از سقوط آزاد جلوگیری شود.
- بافر (Buffers): ضربه‌گیرهایی هستند که در کف چاهک آسانسور نصب می‌شوند (یکی زیر کابین و دیگری زیر وزنه تعادل). در صورت حرکت بیش از حد کابین یا وزنه تعادل به سمت پایین و از کار افتادن سایر سیستم‌های ایمنی، بافرها ضربه نهایی را جذب کرده و از برخورد شدید با کف چاهک جلوگیری می‌کنند. دو نوع اصلی دارند: هیدرولیکی (برای آسانسورهای پرسرعت) و فنری (برای آسانسورهای کم‌سرعت).
۲. سیستم‌های ایمنی درب‌ها
درب‌ها مسئول بخش قابل توجهی از حوادث هستند؛ از این رو، تجهیزات ایمنی در این بخش بسیار مهم است:
- پرده نوری یا فتوسل (Door Safety Edge/Photocell): یک سنسور نوری یا فروسرخ است که در لبه درب‌های کابین نصب می‌شود. اگر در حین بسته شدن درب، جسم یا فردی در مسیر آن قرار گیرد، سنسور تشخیص داده و درب‌ها را باز می‌کند تا از برخورد و گیر کردن جلوگیری شود.
- قفل درب طبقات (Door Interlocks): یک سیستم مکانیکی-الکتریکی که اطمینان می‌دهد:
- درب طبقه تنها زمانی می‌تواند باز شود که کابین دقیقاً در آن طبقه متوقف شده باشد.
- آسانسور نمی‌تواند حرکت کند، مگر اینکه تمامی درب‌های کابین و طبقات به طور کامل بسته و قفل شده باشند.
- سنسور وزن (Load Weighing Device): این سنسور وزن داخل کابین را اندازه‌گیری می‌کند. اگر وزن از حد مجاز فراتر رود، آسانسور حرکت نمی‌کند و یک هشدار (معمولاً صوتی) به کاربر می‌دهد تا از بارگذاری بیش از حد جلوگیری شود.
۳. سیستم‌های اضطراری و ارتباطی
این تجهیزات برای مقابله با شرایط غیرمنتظره مانند قطع برق یا گیر افتادن افراد طراحی شده‌اند:
- سیستم نجات اضطراری (ARD – Automatic Rescue Device): در صورت قطع برق، این سیستم که شامل باتری و مدارهای کنترلی است، به طور خودکار فعال شده و آسانسور را به نزدیک‌ترین طبقه هدایت می‌کند، درب‌ها را باز کرده و اجازه خروج ایمن مسافران را می‌دهد.
- زنگ خطر و تلفن اضطراری (Alarm Bell & Intercom): دکمه زنگ خطر برای هشدار به بیرون و سیستم تلفن اضطراری (معمولاً با قابلیت برقراری تماس خودکار با مرکز کنترل یا نگهبانی) برای ارتباط کلامی در مواقع گیر افتادن، در داخل کابین نصب می‌شوند.
- نور اضطراری (Emergency Lighting): در صورت قطع برق، یک منبع نور اضطراری با باتری فعال می‌شود تا داخل کابین تاریک نماند و به مسافران حس امنیت بدهد.
- کلید قارچی توقف اضطراری (Emergency Stop Button): در برخی آسانسورها و در موتورخانه/چاهک، این دکمه امکان توقف فوری آسانسور را در مواقع اضطراری فراهم می‌کند.
۴. سایر تجهیزات ایمنی
- حفاظت از سیم بکسل‌ها: در آسانسورهای کششی، سیستم‌هایی برای جلوگیری از خروج سیم بکسل‌ها از شیارهای فلکه و یا تشخیص شل شدن بیش از حد آن‌ها وجود دارد.
- محدودکننده سرعت (Speed Limiter): گاورنر در واقع یک نوع محدودکننده سرعت است، اما سیستم‌های الکترونیکی نیز سرعت آسانسور را به طور مداوم پایش و کنترل می‌کنند.
- سوئیچ‌های حد نهایی (Limit Switches): این سوئیچ‌ها در بالا و پایین چاهک نصب می‌شوند تا از حرکت بیش از حد کابین به بالاترین یا پایین‌ترین نقطه جلوگیری کنند.
- فن و تهویه کابین: برای تأمین هوای تازه و جلوگیری از خفگی در صورت گیر افتادن، فن تهویه در سقف کابین نصب می‌شود.
نتیجه‌گیری
تجهیزات ایمنی آسانسور یک سیستم در هم تنیده است که هر جزء آن نقش خاصی در حفظ امنیت ایفا می‌کند. این تجهیزات پیچیده، نتیجه دهه‌ها تحقیق، توسعه و تجربه در صنعت آسانسور هستند. نگهداری صحیح، بازرسی‌های منظم توسط متخصصین، و رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی، تضمین‌کننده عملکرد صحیح این محافظان پنهان و یک سفر ایمن و مطمئن برای تمامی کاربران آسانسور است.
اهمیت آموزش ایمنی برای کاربران آسانسور
آسانسورهای اضطراری (Firefighter Lifts) و ویژگی‌های آن‌ها
آسانسورهای با سرعت بالا: سفری سریع به ارتفاعات
